Kale mimari tasarımı bilindiği gibi zamanın ihtiyaçları ve korunma içgüdüsü ile yapılmıştır. Kale mimari tasarımı ülkemizde ve dünyada çokça farklı yapılar olmasa da her birinin yapılışı kullanılan malzeme veya duvarları ile farklılıklar gösteren birçok özellikleri vardır.
Bu özelliklerinin yanında birde birçok yapı gibi kendilerine ait izleri vardır. Hepsinde kullanılan kullanım alanları aynı fakat tasarımları farklıdır. Kalelerin incelediğinizde yapısal olarak formları yapının o dönemki mimari özelliklerini veya savaşma ve savunma özelliklerini yansıttığını görürüz. Bunun yanında da mahaller ve mahallerin adları her zaman aynıdır aynı ad ile sürekli kendini güncelleyen sistemleri vardır.
Örnek vermek gerekirse, ok mazgalı, dış avlu, gözetleme kulesi, şev duvarı, mazgallı siper, kalkar köprü(çekme Köprü) şevli mazgal, sur, iç kale, tepe mazgalı, asma mazgalı. Tüm kaleler de kullanılır fakat birkaç değişiklik ve süslemeler ile karşımıza çıkarlar. Yapıların önemli maddeleri ve mekânları bu saydığım isimler etrafında döner.
Sırası ile isterseniz saydığım maddelere bir bakalım. Kale mimari tasarımı
OK MAZGALI
Okçuların sadece oklarını atmaları ve herhangi bir yaralanma almamaları için açılmış delikler, bu deliklerin tipleri, derinlikleri, yükseklikleri farklı biçimlerde tasarlanabilmektedir. Okçuların görme durumları veya inançlar ön plana çıkacak şekilde farklı biçimlerde tasarımlarının olduğunu biliyoruz.
DIŞ AVLU
Bu sistem aslında incelendiğinde İstanbul’un fethinde kullanılan sistemler ile aynıdır. Aynı geçişler, aynı sistemler, bir kale ve kalenin dış duvarlarının dışında olan alan çift koruma veya savunma alanları olarak da dikkate alabiliriz.
GÖZETLEME KULESİ
Bu alan genelde ana kapı çevresinde bulunur ve geçişleri duvarlar arasında bir köprü şeklinde yapılmış alanlardan yapılmaktadır. Bu alanlar sayesinde kuleye kimlerin geldiği ve savunma esnasında en uzak nokta hakkında bilgi sahibi olunmasını sağlar. Mimari anlamda genel olarak kalın duvarlar ile kaplıdır.
ŞEV DUVARI
Saldırganların üzerine herhangi bir ağır cisim taş gibi vs. yuvarlamak için verilen eğime şev duvarı denir.
MAZGALLI SİPER
Bir kale duvarının savunma, siperleri arasına silahları doğrultmak için bırakılmış ve belli aralıklarla hazırlanmış boşluklardır. Bu alanlar sayesinde dışarıdan gelecek darbelere karşı kendini savunmak için geliştirilmiştir.
KALKAR KÖPRÜ
Çok fazla kalede görülmese de bir düzlük veya dere kenarına kurulmuş kalelerin çoğunluğunda bu köprülerden mevcuttur. Halatlar vazifesi ile iner ve kapı çılır.
SUR
Kale yapılarını savunmak için oluşturulmuş duvarlardır. Genellikle yürüme yolları ve belli bir alana sahip savunma amaçlı yapılmış duvarlardır.
İÇ KALE
Dış kalenin savunmasının arkasında kalan ve mekânsal olarak yaşam alanının veya krallığın birçok insanının yaşadığı alan olarak da dikkate alına bilir. Kalenin yaşamı alanı diyerek de özetleye biliriz.
https://www.facebook.com/santiye.adam
