Günümüzden yaklaşık olarak 5000 yıl önce bulunmuş olan vitray (renkli camlar) eski Mısır da bulunmuştur. Vitray (renkli camlar) tasarımı günümüzde de yapılmaktadır.
Vitray renkli cam parçalarının kurşun şeritler ile bileşiminden oluşan dekoratif amaçlı pencere ve duvarlarda süs olarak kullanılırlar.
Dünyada ilk olarak vitray yani renkli cam parçalarından Mısır da kolye yapılırdı. Bilinen eski yapılardan olan ve şuanda Almanya da bulunan bir katedralde vitrayların kullanıldığı gözlemlenmiştir. Bilinen ilk örneklerden olan bu yapı öncesinde ilk olarak nerede kullanıldığı bilinmemektedir.
Camı boyamak veya renklendire bilmek için cam karışımına eritme öncesinde bazı oksit malzemeler katılır. Kırmızı renk için manganez, mavi için kobalt, sarı için antimon, gül kırmızısı için de saf altın karıştırılır.
VİTRAY YAPIMI
Vitray yapımı ciddi çalışmalar ve emek işidir. Eski yüz yıllarda ve gotik dönemlerde Avrupa da bir çok kilisede ve dini yapılarda uygulanmıştır. Osmanlı döneminde biraz daha farklı detaylar ve çalışmalar ile yapılmıştır. Günümüzde de yapılan vitray çalışması daha hızlı ve makine desteği ile yapılmaktadır. Şimdi yapılanlar bilgisayar destekli olarak yapılmaktadır.
Birçok cam üzerine işlenen çeşitli desenler ile yapılan vitrayların o dönemlerde birde vitray ressamları vardı ve özel vitray yapımı teknikler ile yaparlardı. Bu teknikler şimdi ki tekniklerden neredeyse uzaklaştı. Bu uzaklaşmanın nedeni de teknolojinin ilerlemesi ve yeterli vitray mimarının bulunmaması.
Vitray uygulamasına başlamadan önce birer bir aynı örneği taşıyacak pencere veya özel bir panoya uygulanacak örnek hazırlanır. Bu örnek yapılacak vitray camı ile aynı renkte ve özelliklerde olması gerekir. Cam ustası bu örneği sert bir karton üzerine geçirir. Karton tek tek ne kadar renk varsa ayrı ayrı kesilir. Diğer aşamada kesilen kartonlar ile aynı ölçülerde ve ebatlarda camların kesilmesidir. Kesilen camlar geçici bir kurşun çerçeve içerisine yerleştirilir. Bu işlemin tamamlanmasından sonra cam desenler çabuk işlemesi için camlar fırına verilir ve pişirilir. Fırından çıkarılan camlar ardından birbirlerine birleştirilmek için özel olarak kurşunlanır ve birleştirilir.
Bu detaylara göre üretilen vitraylar ülkemizde genel geçer kurallar içerisinde halen kullanılmaktadır. Bir çok dini yapıda veya özel tasarımlarda bunları görmekteyiz. Biz tasarımcılar mimari bir projede bu ve bunun gibi tasarımları kullanabiliriz.
Bence artık eski bazı tarzların modern yapılara uygulanmasına başlanmalı.
Vitray ülkemizde uygulama alanları olan ve el sanatı olarak ustalarını, ressamlarını kısıtlı bir sayıda olsa karşımıza getirmektedir.
https://www.facebook.com/santiye.gunlugu.7
