Yapı denetimi, 10 Nisan 2000 Tarih ve 24016 sayılı resmi gazetede yayınlanmıştır. Yapı denetimi Kanun hükmünde olan kararname ile başlamıştır. 13 Temmuz 2001 tarihli 24461 sayılı resmi gazete yayınlanmış olan 4708 sayılı yapı denetim hakkında ki kanun ile devam ettirilmiştir. İmar planına, fen, sanat, ve sağlık kurallarına, standartlarına uygun, kaliteli yapı yapılması için proje ve yapı denetimin sağlanması için kurulmuştur.

Bu kanun ile belediye alanları ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında kalan yerlerde yapılacak yapıların zorunlu olarak denetimini kapsamaktadır. Yapı denetim hizmetleri, 4708 sayılı kanun gereğince kurularak Çevre ve Şehircilik Bakanlığından yapı denetim, izin belgesi almış tüzel kişiliğe sahip yapı denetim kuruluşları tarafından yürütülmektedir.

Asıl kuruluş amacı 1999 depreminden sonra gündeme gelmiş olan yapı denetimi, ülkemizin deprem kuşağında kalmasından dolayı kontrolü ve denetimi amacı ile kurulmuştur. Denetimsizlikten dolayı doğan aksaklıkların giderilmesi için kurulmuştur. Ülkemizde yapılacak her cins yapı bu şekilde denetime alınmış oldu.

Yapı denetim kuruluşları, yasanın belirlediği çok sayıda şartı yerine getirebilen, geniş bir teknik kadroya sahip ve bunların sonucunda çevre ve şehircilik bakanlığından bu işi yapmak üzere izin belgesi almaya hak kazanan kuruluşlardır. Tüzel kişiliğe sahiptirler ve yalnızca yapı denetimi yaparlar.

Mesleğinde 12 yıl çalışmış olan mimar ve mühendisler çevre ve şehircilik bakanlığı yapı denetim komisyonuna başvurarak, komisyon tarafından yeterli görülen kişilere denetçi belgesi verilir. Bu belgelerin geçerlik süresi 5yıl olup bu süre sonunda belgesini yenilemeyenlerin belgesine son verilir.

Yapı denetimde mimar ve mühendisler dışında yardımcı kontrol mühendisleri de görev alır. Denetçi firmada çalışan mimar ve mühendislerin belli bir m2 sınırları vardır.

Yapı denetiminin tarafları;

Yapı denetim kuruluşu
Yapı sahibi
Müteahhit

Yapı denetim firmalarının sorumluluk alanları;

Sorumlulukları süreleri, yapı kullanma izninin alınma tarihinden başlar.
Yapı taşıyıcı sistemi alanlarında 15 yıl, diğer kısımlarda 2 yıl boyunca sorumludurlar.
Plan ve projelerin incelenip onaylanmasında görev alırlar.
Ruhsat dosyasının hazırlanıp başvurunun yapılması
Binanın aplike edilmesi ve ilgili idare onayı
Kalıp ve demir kontrolü
Beton dökümü
Demir deneylerinin yapılması
Duvarların kontrolü
Elektrik ve sıhhi tesisat kontrolü
Şartname ve standartlara uygunluğu
Hazırlanan mimari, statik, mekanik ve elektrik uygulama projelerinin ve hesaplarının ilgili mevzuata uygunluğunu kontrol ederler.
Zemin için jeoteknik kontrollerin olup olmadığı
Isı yalıtım yönetmeliğine uygunluğunun olup olmadığı.