Endüstri mimarlığı yaratmak denilince ne geliyor aklınıza. Üniversite öğrencilerinden Sena Bucak’a sorduk Endüstri mimarlığı yaratmak denilince sizin fikriniz nedir?
Açıklamaları bir de Sena Bucak kaleminden dinleyelim.
Mimarlıkta her yapıda strüktürel elemanlar dışında çeşitli donanımlarda bulunur. Ev bu donanımlar olmadan tek başına ayakta kalamaz. İnsanlarda dışarıdaki insanların bunları görmemelerini isterler ve saklamak için çaba sarf ederler. Zaten genel bir tabirle insanların bir yerde barınma ihtiyacı hissetmesi özel şeylerini saklamak istemesinden kaynaklanır ve bu donanım saklama içgüdüsü bence gayet normal bir davranıştır.
Son zamanlarda mekanik servisler ve binaların strüktürel özellikleri ile ilgili insanların kafası bir hayli karışıktır. Donanımları saklamak isteyen mimarlardan biri olan Louis Kann’ın tasarladığı laboratuvar kulesinde de briket tuğlalar olmadan yapının nasıl ayakta durduğuna dair insanlar büyük tepki göstermiştir. Fakat aslında Louis Kann’ın yaptığı sadece tuğlaları yani donanımları gizlemektir. Tabi gizlemeye gerek olup olmadığı da zamanla tartışma konularından biri olmuştur. Yapılan bu donanımları gizleme girişimi başarısız olsa bile yine de mimarların ilgisini çekmeyi başarmıştır.
Donanımları saklamanın dışında başka bir güncel tartışma konusu ise mekanik istiladır. Bu mimarlar için gerçek bir tehdit oluşturmaktadır.
Mimarların dünyadaki konumlarına kültürel bir tehdit oluşturmaktadır. Şüphesiz ki bu istiladan en çok Amerikalı mimarlar etkilenir çünkü mekanik istila eski kültürden aktarılan bir şeydir ve Amerikalı mimarlar da sürekli geçmiş kültüre bakarlar. Yaşadığımız çağda mekanik istilanın çoğalması ile birlikte mobil ev kullanımı da yaygınlaşmıştır.
MOBİL EVLER VE ENDÜSTRİ MİMARLIĞI
Günümüzdeki mobil evler mekanik ve kalıcı bir dolaşım altyapısına bağlı olan bir karmaşadan ibarettir. Reyner Banham’ın düşündüğü büyük şeffaf baloncuk örneği de mobil ev kullanımının farklı bir bakış açısıyla yorumlanmış şeklidir. Mobil ev kullanımının yaygınlaşması ile birlikte endüstriyel malzemelerin de kullanımında ciddi artışlar görünmektedir.
Çünkü endüstri ürünü hazır malzeme ve bileşenlerin çeşitliliği, istenilen nitelikte ürünlere ulaşma anlamında kolaylık sağlamaktadır. Söz konusu bileşenler, içindeki rolleri bağlamında değerlendirildiklerinde, aynı amaç için kullanılabilecek çok sayıda alternatif bulunmaktadır. Bu da tasarımcıya yapısal bir çeşitlilik sağlar.
Mekân karakterini tamamlayan, istenilen tasarım dilini yansıtan bileşenlerin doğru bir şekilde seçilebilmesi için tasarımcının ürün dağarcığını sürekli güncellemesi gerekmektedir. Kullanılan tüm ürün ve bileşenlerin birbiri ile senkronize olması tasarımcının tasarım becerisine, estetik anlayışına ve güncel gelişmelere hâkimiyetine bağlıdır.
Kimi zaman var olan ürünleri kullanarak tasarım yapma anlayışı, tasarımcının özgürlüğünü kısıtlayan bir durum olarak değerlendirilmektedir. Çünkü kentsel mekân ölçeğinden tek mekân ölçeğine kadar içinde hazır bileşen bulunduran ürün ve malzeme kullanımı özgünlük tartışmalarını da gündeme getirmektedir.
Hazır ürünlerle özgün iç ve dış mekânlar tanımlamak ve onlara belli bir kimlik kazandırmak mimarın yaptığı seçimlere bağlıdır. Aslında bana göre günümüzde teknolojinin gelişmesiyle endüstriyelleşme artık bir seçimden çok zorunluluğa dönmüştür. Çünkü insanlar makina kullanımını artık bir ihtiyaç olarak görmektedir. Hem kullanılan malzemelerin çeşitliliği hem de kullanışlılığı bakımından endüstriyel malzeme kullanımının gün geçtikçe artması gayet normal bir olaydır.
Tabi bu endüstriyelleşmeye hala karşı çıkan, onu benimsemek istemeyen toplumlar da vardır. Bu bana göre yanlış bir davranış, çünkü modern mimarlık nasıl ki sadece yepyeni bir form anlayışının sonucu değil de yepyeni bir sosyal düzenin ve teknolojik imkânların mahsulü ise endüstri çağının da bir endüstri mimarlığı yaratması doğaldır.
Daha doğrusu, mimarinin topluma daha iyi şartlar yaratmak yönünde endüstrinin nimetlerinden yararlanması gerekmektedir. Dolayısıyla bundan kaçınmak yerine buna sahip çıkmak, endüstrileşmiş yapıya hâkim olmak gerekmektedir. Toplumun alışması biraz zaman alsa da endüstriyel alanda ilerlemeli ve bunu hayata entegre etmenin yolları aranmalıdır.
