Hititler mimarisi Anadolu da bırakılmış en eski kalıntılar ve yapılardır. Kazılar yapıldıkça Hititler mimarisi ve mimarlık alanında yaptığı ilerlemeleri gözlemliyoruz. Her bulunan buluntu tarihteki yapılar hakkında bilgiler veriyor.
Eski dönemin anlaşılması için hassas ve mimari açıdan ne önem arz ettiğini bilen bir ekiple yapılması her zaman önemlidir. Dönem içerisinde her buluntu bir öncekini desteklerken aynı zaman da bir önceki ile arasında oluşan farkında değişmesine neden olabiliyor.
Hititlerin yani Etilerin tarihi anlamda en büyük kalıntıları ve devlet yönetimi bilgilerinin buluna bildiği yer Hattuşadır. Tarihe ve tarih dönemi yapılara önem veren, araştırma yapan herkesin görmesi gereken bir yerdir.
Hattuşa da yapılan kazılar bizlere yapıların temelleri ve ne amaçla yapıldıkları hakkında derin bilgiler vermektedir. Yapıların temellerinin içerisinde bulunan malzemeler ile ne konumda olduğu, durumu ve analizi için önemli bir bilgi alanı oluşturuyor.
Yapılan kazılar zaten, her bir katmanda ve açılan toprakların içerisinde çıkan kalıntılar ile bizlere nasıl bir mimari çalışma olduğunu söylüyor.
Bu kazılar nezdinde görüyoruz ki XIII ve XIV döneminden yapı kalıntıları olduğunu söylüyor. Yapılan kazılarda yapıların birisinin arşiv binası olduğu ve burada kullanılan toprak kaplardan tutunda kütüphane mantığında yazışmalara kadar tamamı saklanmış durumda karşımıza çıkıyordu. Yapılan her çalışma bu arşiv binalarında toplanıp saklanıyordu.
ŞEHRİN MİMARİSİ
Kale yontulmuş taşlardan yapılmış duvarlardan ve surlardan oluşmaktadır. Taşların belli bir düzeni veya ebat olmasa da uydurma yöntemi kullanılarak taşların birbirine bağlanması sağlanmış. Kalede bulunan kuleler 6 m yüksekliğinde yapılmıştır.
Bir diğer önemli yapıları da tapınaklardır. Tapınaklarda yapılan kazılarda toplamda 5 adet tapınak bulunmuş ve hava tanrısına ait olan tapınak özgün formu ile bu güne kadar sağlan bir şekilde gelmiştir. Yapılan kazılarda tapınaklar geneli itibari ile kireç taşından yapılmış, yüzeyleri kaplama taşı ile kaplanmıştır. Bu kaplamalar ile yapının bazı alanları da düzgün formlu olmayan taşlar ile yapıldığı görülmüş. Tapınma odaları granitten yapılmış, bir adet tapınak içerisinde ev mekanı bulunmuş ve tüm tapınaklar gibi de bir çeşmesi olduğu görünmüş.
MİMARİDE BAŞLICA ÖZELLİKLERİ
Planlarında simetrik bir özellik yoktur. Osmanlı planları gibi dağınık ve düzensizdir. İç yapısı ile dış mimari yüzeyleri aynı değildir. Mağazalar ince uzun dikdörtgen planlıdır. Grit mimarisi ile eti mimarisi aynı yapıdadır. Yapıları genellikle tek yapılmış ve birleştirilmiş bir yapı yoktur, yapılar ayrık nizam olacak şekilde şekillenmiş her yapı birbirinden ayrı olarak planlanmış. Yapıların çoğunluğu taştan yapılmıştır. Yapıların da bilhassa kale yapılarında kale işçilikleri o dönem için gerçekten güçlü tamamen taştan yapılmıştır.
En önemli özellikleri yaptıkları kubbelerin taştan olduğu ve en eski taş kubbeler Hititlerde görülmektedir. Yapıların pençeleri genel olarak büyük ve avlu yerine geniş manzarası olan alanlara bakmaktadır. Yapılarında ışık olayına çok önem verdikleri görülmektedir.
