İKSALAR
İksalar Yeraltı suyu çıkmayan kuru zeminlerin kendisini tutamayıp kayma yapmasına karşı alınan önleme iksalar denir. Kazı yüzeylerini tutmakta kullanılan sistemin tümüne iksa denir. Bir başka tanıma göre ise zemin kütleleri ve hareketleri yanal yönde sınırlayarak yarayan mühendislik yapılarıdır.
- Kazık; kare kesitler 8×8 – 16×16 daire kesitler ise @10-15 cm arasındadır.
- Kalas; Kalınlık 3-4-5 cm, genişlik15-20-25-30 cm, boy 200-500 cm arasındadır.
- Payanda ve yastık; kare kesitler 12×12 – 30×30 cm, daire kesitliler ise Q15-30 cm boy 200-500 cm arasındadır.
- Destek kirişi; kesit 8×8 -12×30 cm, boy 200-500 cm arasıdır.
Kanallarda Basit İksa
Derinliğin ve açıklığı az olan boru, tesisat gibi kanallarda uygulanan iksadır. Kalas parçaları sikey olarak 1-2 m aralıklarla çamur yanlarına yaslanırlar. Daha güvenli bir iksa istendiğinde, çukur yanlarına yaslanan kalasların aralıkları sıklaştırılır.
Kanal ve dar yapı çukurlarında iksa
- Aralıklı yatay iksa: kalaslar yüzeyin her iki ucunda en çok 30 cm aralıklarla ve yatay olarak yaslanırlar. Bunları tutacak ve bağlayacak şekilde de dikey olarak 1m arayla destek dikmeleri yerleştirilir.
- Aralıklı dikey iksa; aynı özelliklerle zeminlerde açılan dar yapı çukurlarında uygulanır. Bu sefer 30 cm kadar aralıklarla ve dikey olarak yaslanırlar. Bunlar yatay olarak atılan üstten, ortadan ve alttan olmak üzere en az üç kalas kuşakla bağlanır.
- Aralıksız yatay iksa; yapı çukurunun daha derin ve zeminin daha gevşek olması durumlarında uygulanırlar.
- Aralıksız yatay iksa; çukurun yan yüzeylerine yaslanan kalaslar yan yana aralıksız dikey olarak döşenir. Diğer anlatılanlar ile aynı mantıkta yapılırlar.
İksalar inşaatlarda ve kullanım alanlarına göre çeşitlilik gösterirken. Son teknolojide hızlı bir şekilde gelişmesi sayesinde. Daha hızlı ve pratik yapılmaktadırlar. Çeşitliliklerine ve kullanım alanlarına göre farklılık gösteren iksalar. Ülkemiz de uygulanan çoğu kazıda kullanılmaktadır. Toprak yapısı, cinsi, verimi ve süresi gibi durumlarına göre iksa çeşitlilikleri belirlenir. Yüzey ve toprak tipleri çok önemlidir. Önemli olan yapılacak iksaların uygulama ve kullanım alanlarının seçiminde en sağlıklı ve güvenlikli olanı kullanmaktır. Bunun içinde iksa çeşitleri ve kullanımları önemlidir.
