Aizanoi Zeus Tapınağı, Anadolu’nun iyi bir şekilde korunmuş ve uzun yıllar boyunca gelme göstermiş olan roma yapılarındandır. Aianoi Zeus Tapınağı, Yapı en iyi şekilde ulaşmış olan Roma yapılarındandır. Günümüze kadar uzun senelerin tahribatına karşı ayakta durmuş yapılardır.
Roma dönemi yapıları, dönemin en önemli yapıları, eserlerin sürekli ayakta kalması açısından çok önemlidir. Roma döneminin izlerini bulacağımız yapılardan Aizanoi Zeus Tapınağı roma dönemine ışık tutacak yapılardan birisidir.
Yapının dönemi, topraklarımızda olması ve roma dönemine iz bırakması, çok önemlidir.
Yapı ve yerleşim yeri olarak Kütahya ili Çavdarhisar ilçesinde bulunan Aizanoi Antik Kenti, 2. Eumenes tarafından MÖ 184’te Pergamon krallığı’na, MÖ 133’te de Roma İmparatorluğu’na bağlandı. Yapı o tarihten bu zamana uzun yılla boyunca ayakta kalması da tarihimiz içinde önemlidir.
Yapının en önemli özelliği, mimarisi, dönemin izlerini yansıtması gibi durumlar düşünülünce, uzun yılların belki de en önemli eserlerinden birisidir.
ZEUS TAPINAĞINDAN KİLİSEYE
Yapı içerisinde Zeus Tapınağı ve Roma İmparatoru Hadrianus’un tapınağı yer almaktadır. Roma döneminin 2. Yüzyılınin ikinci çeyreğine tarihlenmiştir.
İyon düzenli sütunlar bulunan, çift sütunlu yanılsama yaratmaktadır. Uzun cephesinde 15, kısa cephesinde toplamda 8’er tane iyon vardır. Dikdörtgen planlıdır ve yapının Anadolu da bulunan muadillerinde rastlanmayan özelliği, cellanın ardında ki opsithodomus’u saran duvar çıktılarındaki iki sütun başlığının kompozit düzende oluşmasıdır.
Yapının yapımı veya adanmışlığı Kybele ana tanrıçası adına olduğunu düşündüren, tonozlu mekânla da diğer tapınaklardan farklılaşmaktadır. Yapıda aynı zamanda Zeus’un betimlemelerinin yapıldığı kabartmalar yer almaktadır. Aynı zamanda kazılarda Kybele heykellerinin çıkması da, yapının iki tanrıya adandığını düşündürmektedir.
Yapının ilk tahribi Bizans döneminde tahrip edilmiş bir odeon bulunmaktaydı. Aizanoi Zeus tapınağı yıllar sonra Bizans imparatorluğunun hâkimiyeti ile kilise yapısına çevrilmiştir.
İlerleyen yıllarda, yılların vermiş olduğu tahribat ile ve insan eli ile yapı birçok hasara mahsur kalmıştır.
Ülkemizin en büyük sorunu bu sanırım Vandalizm bir yapı ve yapının uzun yıllar kalmasının mümkün olmaması veya birçok noktasının tahribi sonucunda yapıda hasarların olması.
Bu durumlar ışığında, yapıların uzun bir süreçte el ele olmasının en büyük kaynağı, sanırım tapınakların tahribatı.
