Giydirme cephe deneyleri bir çok sistem ile birlikte yapılan bir uygulamadır. Giydirme cephe deneyleri yapılırken mutlaka sistem ve aşağıda vereceğimiz bilgilere dikkat ediniz.
Giydirme cephe sistem seçiminde dikkate alınması gereken kriterlerin başında, standartlara uygunluk gelmektedir. Ancak Türkiye’de henüz giydirme cephe sistemlerine yönelik standartlar bulunmamaktadır. ASTM, BS, DIN ve EN normlarında giydirme cephelere yönelik çeşitli standartlar mevcuttur ve ülkemizdeki büyük firmalar bu standartlar doğrultusunda sistem üretimini gerçekleştirmektedirler.
Amerikan ASTM (American Society for Testing and Materials), BS (British Standards) ve DIN’e (Deutsche Industrie Normen) göre giydirme cephe sistemlerinde dikkate alınması gereken standartlar Tablo 1.’de belirtilmektedir (Choi, 1997; Gerhardt, 1997; Kerr ve diğ., 1997; Ting, 1997). Yangın dayanımı ASTM E119, ses geçirimsizlik değeri ASTM E 90- 90, ısı geçirgenlik katsayısı (U değeri) AAMA 1503.1; sismik dayanım değeri AAMA 501.4 standartlarına göre belirlenmektedir. Giydirme cephe sistemlerinde kullanılacak olan cam malzeme ile ilgili standartlar ise; ASTM C1048, BS 952, BS 6262 ve BS EN 572 standartlarıdır. Giydirme cephe sistemleri ile ilgili Avrupa Birliği standartları ise EN 1279-1, EN 572 (Part 1&2&3) ve EN 14019’dur.
DENEY NORMLARI
DIN Standartlarına göre bir giydirme cephe sisteminin onaylanması için, uluslararası kabul görmüş laboratuarlarda; DIN 1055: Rüzgar yüküne göre camların korunmasına yönelik seğim değerleri ve bunların detayları, mukavemet; DIN 4108: Yüksek binalarda ısı izolasyonu; DIN 18055: Su ve rüzgar yalıtımı için, bina yüksekliklerine göre rüzgar yükleri ve bunların detayları (Yağmur geçirimsizlik ve fuga geçirimsizlik testi) testlerinin de yapılması ve bunların onayının alınması gerekmektedir.
Türkiye’de giydirme cephelerde kullanılacak alüminyum sistemlerin profilleri, DIN 50984: Kalınlık (min. 70 mikron), DIN 53151: Tutunma, DIN 53152: Esneklik, DIN 53153: Sertlik, DIN 53156: Deformasyon ve ASTM ‘D 2794’: Darbe Testi standartlarını sağlayacak şekilde üretilmektedir. Alüminyum profillerin TS’ye göre AA 6063 (AlMgSio5) alaşımında olması ve TS 5245: AlMgSiO5 Alüminyum alaşımından yapılan hassas toleranslı ekstrüzyon profilleri tasarım esasları; TS 5246: AlMgSi05 ekstrüzyon profillerinin boyut ve toleransları; TS 5247: AlMgSiO5 ekstrüzyon profilleri ürün standartlarını sağlaması gerekmektedir.
Giydirme cephe sistemlerinin tasarımı sırasında dikkate alınması gereken; statik, genleşme, ısı, su, ses yalıtımı, güneş kontrolü, yangın korunumu gibi yapı fiziği etkenlerinin her binayı etkileyiş tarzı farklıdır. Bu nedenle sistem uygulanmadan önce, en az birkaç aks genişliğinde ve en az 2 kat yüksekliğinde bir örnek yapılarak, uluslararası standartlar çerçevesinde test edilmelidir.
TEST METOTLARI
Araştırmanın bu bölümünde, Türkiye’de metal çerçeveli cam giydirme cephe sisteminin uygulandığı binaların hangi deneysel kontrollerden geçerek ve hangi kriterleri yerine getirerek uygulandıklarını ortaya koymak üzere yapılan örnek bir deney çalışması aktarılmaktadır.
KAPEDAM’da yapılan başlıca testler; fuga geçirgenlik katsayısı ve güvenlik grubu tayini, statik su testi ve su geçirgenlik, grubu tespiti, hava infiltrasyon deneyi, su geçirimsizlik deneyi, strüktürel dayanım ve defleksiyon deneyi (alüminyum ve cam), conta fonksiyon testleri, soğuk, sıcak iklim mukavemet testleri, ısı geçirgenlik katsayısı (U değeri) tespiti, eloksal kalınlık ve anotest değerleri ölçümü, ısı yalıtımlı profillerin kayma gerilmeleri tespiti ve elekrostatik boya kalite kontrol testleridir.
Fugalarda geçirgenlik testi, sistemin belli bir basınç altındaki hava geçirgenliğini tespit etmek için uygulanmaktadır. Sisteme sırasıyla; 50, 100, 150, 200, 300, 500, 600, 700, 800, 1000 Pascal basınç değerleri (∆P) uygulanmaktadır. Deney basınç farkına bağlı olarak, uzunluğa göre bulunan fuga geçirgenlik değerleri, güvenlik gruplarının belirtildiği tablodan tespit edilip, sistem raporu hazırlanmaktadır. Fuga geçirgenliği; Denklem 1’de belirtildiği şekilde tespit edilmektedir (Çuhadaroğlu Alüminyum Sanayi, 1998). Deney sonuçlarına göre, bulunan değerlerin “Güvenlik Grubu A” veya “Güvenlik Grubu B–D” sınırları altında kalması gerekmektedir.
VL= Vn / L (1) ∆P : Pa olarak basınç farkı L : Fuga boyu Vn : m3/h olarak elemandaki toplam hava geçirgenliği VL : m3/h.m olarak özgül geçirgenlik
METOTLAR
Hafif asma giydirme cephe sistemlerinin imalat ve uygulama aşamasına geçmeden önce yerine getirmesi gereken temel koşullar; ASTM, BS ve DIN Standartları’nda belirtilen; Hava İnfiltrasyon Deneyi, Strüktürel Dayanım
Deneyi ve Su Geçirimsizlik Deneyi raporlarının olumlu sonuçlanmasıyla mümkün olabilmektedir. Bu çalışmada yapılan deneylerde ASTM Standartları dikkate alınmıştır. ASTM Standartlarına göre yapılan bu deneyler, aynı zamanda DIN normlarına da uyum sağlamaktadır. Depreme karşı dayanıklılık deneyi ise 1994 UBCN Seismic Zone standartlarını da yerine getirmektedir (Behr, 1997; Behr ve diğ., 1995).
Bu araştırma kapsamında yapılan deney çalışmasında; test edilecek binaya ait cephe panelleri örneği 8 metre en ve 10 metre yükseklikte inşa edilerek, test kulesine monte edilmiştir (Şekil 2). Toplam deney alanı 96 m2’dir.
Alüminyum profiller, 6063 alaşımdan Çuhadaroğlu Metal Sanayi Firması’nda ekstrüze edilmiştir. Profillere Çuhadaroğlu Metal Sanayi Firması’nın Yüzey İşlemleri Tesisi’nde renklendirme işlemi yapılmıştır. Sistemde, 6-12-6 mm lamineli çift cam uygulanmış; conta ve fitillerde, GE 4000 marka strüktürel silikon malzeme kullanılmıştır. Sistemde kullanılan tüm vidalar paslanmaz çelikten imal edilmiştir
DENEY AÇILIMI
Yapılan deneyler; “Ön Hazırlık Deneyleri” ve “Final Deneyleri” olmak üzere iki ana bölümden oluşmaktadır. “Ön Hazırlık Deneyleri”; ön yükleme, hava infiltrasyon (ASTM E283) ve su geçirimsizlik deneyi (ASTM E331) olmak üzere 3 aşamada yapılmıştır. “Final Deneyleri” ise; hava infiltrasyon (ASTM E283), su geçirimsizlik (ASTM E331), su geçirimsizlik (AAMA 501.1), strüktürel dayanım (ASTM E330), su geçirimsizlik (ASTM E331), depreme karşı dayanıklılık ve strüktürel dayanım (ASTM E330) deneyleri ve isteğe bağlı olarak gerçekleştirilen aşırı yükleme deneyi olmak üzere 8 aşamada gerçekleştirilmiştir. Deneylerin ASTM standartlarına göre uygulanma kriterleri aşağıda açıklanmaktadır.
